ÖZET
Bu araştırmada üniversite öğrencilerinin algıladığı anne baba tutumu ile ilişki bağımlılık düzeyleri arasındaki ilişkinin farklı değişkenler açısından ele alınması amaçlanmıştır.
Bu araştırmanın örneklemini 2019-2020 Eğitim-Öğretim yılı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti (KKTC) Lefke Avrupa Üniversitesinde öğrenim görmekte olan 339 öğrenci, evrenini ise KKTC Lefke Avrupa Üniversitesi öğrencileri oluşturmaktadır. Veri toplama aşamasında örneklem grubuna Kişisel Bilgi Formu, Yakın İlişkilerde Yaşantılar Envanteri – II ve Ana Baba Tutum Ölçeği uygulanmıştır. Verilerin istatistiksel analizleri SPSS (Statistical Package Program for Social Science) 24.0 istatistik paket programı üzerinden yapılmıştır. Ölçek puanlarının normallik sınamasında Çarpıklık (Skewness) katsayısı kullanılmış ve verilerin normal dağılım gösterdiği saptanmıştır. Araştırma soruları kapsamında betimsel istatistik analizi, pearson korelasyon analizi, bağımsız örneklemeler t testi, tek yönlü varyans analizi(ANOVA) ve LSD post hoc analizleri kullanılmıştır.
Elde edilen bulgulara göre üniversite öğrencilerinin ilişki bağımlılığı düzeylerine göre kaygılı bağlanma alt boyutu ile ilgili ve genel olarak ilişkilerindeki bağlanma durumları ile ilgili kararsızlık yaşadıkları, bunun yanında öğrencilerin algıladıkları anne baba tutumlarının demokratik tutum olduğu ve öğrencilerin koruyucu-istekçi anne baba tutumunu seçmekte kararsızlık yaşadığı tespit edilmiştir. Araştırma sonunda elde edilen veriler öğrencilerin algıladığı demokratik anne baba tutumu ile kaçınmacı bağlanma, kaygılı bağlanma ve genel ilişki bağımlılığı düzeyi arasında negatif yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermiştir. Bunun yanında bulgular öğrencilerin algıladıkları otoriter ve koruyucu-istekçi anne baba tutumları ile kaçınmacı bağlanma, kaygılı bağlanma ve genel ilişki bağımlılığı düzeyi arasında pozitif yönlü anlamlı bir ilişkinin olduğunu göstermiştir. Genel olarak algılanan anne baba tutumların cinsiyete göre değişkenlik göstermediği tespit edilirken, ilişki bağımlılık düzeylerine göre cinsiyete göre kadınların lehine anlamsız farklılıkların olduğu görülmüştür. Yine yaşlarına göre öğrencilerin algıladığı anne baba tutumlarının farklılaşmadığı görülürken, ilişki bağımlılık düzeylerinin 18-20 yaş aralığındaki öğrencilerin lehine anlamlı biçimde farklılaştığı saptanmıştır. Bulgular öğrencilerin algıladığı anne baba eğitim durumlarının ve ilişki bağımlılık düzeylerinin baba eğitim durumlarına göre anlamlı biçimde farklılaştığını göstermiştir. Romantik ilişkisi olan ve olmayan öğrencilerin ilişki bağımlılık düzeylerinin anlamlı biçimde farklılaştığı bulgular sonucunda tespit edilmiştir.
Bu çalışmada elde edilen bulguların literatürden elde edilen bulgular ile tutarlılık gösterdiği ve bazı çalışmalar ile farklılık gösterdiği saptanmıştır. İlişki bağımlılığı üzerine yapılan çalışmaların eksikliğinden kaynaklı bu araştırmanın sonunda elde edilen verilerin bu alanda çalışacak kişiler için faydalı olabileceği ve literatüre katkı sağlayabileceği düşünülmüştür.
Anahtar Kelimeler: İlişki, bağımlılık, anne-baba, tutum