Mental Aritmetik Eğitimi Nedir?
Sayı sayma insanlık tarihi kadar eskiye dayanmaktadır ve 50 bin yıl öncesine kadar gittiği varsayılmaktadır. Daha önceleri sözcük, taş ve parmaklarla gösterilen sayılar 5000 yıl önce Mısırlılar’da ve Sümerliler’de ilk yazılı rakam olarak karşımıza çıkmaktadır. Uzun yıllar en yaygın hesap makinesi olarak kullanılan elin, kullanımda sınırlı kalması mekanik hesap makinelerini ortaya çıkarmıştır. Hareketli parçalara ait ilk mekanik hesap makinesi abaküstür. M.Ö. 2400 yıllarında Çin’de geliştirilen abaküs deniz aşırı ticaret yapan tüccarlar vasıtasıyla Girit ve Miken bölgelerinden Avrupa ve diğer bölgelere yayılmıştır. Arap sayılarının ve sıfır kavramının abaküs yardımıyla geliştirilmesi tarih öncelerine gitmektedir.
Uzak doğu ülkelerinde ortaya çıkan mental aritmetik; abaküs temelli, çocuklarda hızlı bir zihinsel gelişim ve aritmetik beceri kazandırmayı amaçlamaktadır. Mental aritmetik tekniği sayma ve problem çözme becerilerini artırmak için güvenilirdir.Çin, Japonya ve Kore’de uygulanan abaküs mental aritmetik eğitimi örnek ve başarılı bir matematik öğretim yöntemi olarak tavsiye edilmektedir.
Mental Aritmetik; bilgisayar, hesap makinası, kağıt, kalem gibi hiçbir araç kullanmaksızın yalnızca insan zihninin gücü ile yapılan aritmetik işlemler yöntemidir. Mental aritmetik kağıt ve kalem gibi herhangi bir yardım almadan sadece zihni kullanarak matematiksel soru çözme anlamına gelmektedir.
Mental aritmetik, işlemleri yazmadan kafanızda yapma eylemi olarak tanımlanır. Abaküs Mental Aritmetik çocuğun matematiği sevmesini, özgüveninin artmasını, daha iyi odaklanmasını, daha hızlı düşünmesini ve hafızasını daha iyi kullanmasını sağlayan bir programdır. Mental aritmetik öğrenenler matematik yaparken daha esnek, daha güvenli düşünürler ve problem çözmede birden fazla yaklaşım kullanırlar.
Mental Aritmetik Eğitimi 5-12 yaş arası verilmektedir. Yaş aralıklarının tesbitinde çocukların zihinsel gelişim
dönemleri dikkate alınmaktadır. Mental aritmetik eğitimi sonunda; abaküsün, soyut çok basamaklı nümerik ilişkileri, somut boncuk tabanlı bir sistemde sunmasıyla öğrenci, sayı değerlerini kolayca ilişkilendirerek matematik kavramlarını anlar.
Abaküs mental aritmetik eğitimi; sayısal hafızayı ve görsel hafızayı güçlendirir ayrıca ilköğretim öğrencilerinin 4 ana aritmetik hesaplamayı ve matematiksel problemleri içeren genel matematik
problemlerini çözmeyi öğretir. Mental aritmetik çocukların matematik konularında bilişsel düşünme kurmaları için gereklidir. Mental aritmetik performansını belirlemede beynin sol tarafındaki loblarını (inferior pariental ve inferior frontal loblarını) birbirine bağlayan üst uzun yolakların (bağlantı yollarının) beyaz cevheri arasındaki sinyal iletişimi çok önemlidir.
Tsang ve arkadaşları (2009) 10-15 yaşları arasındaki 28 çocukta (14 kız,14 erkek) yaptıkları mental aritmetik ile ilgili fonksiyonel MR çalışmasında difüzyon tensor görüntüleme metoduyla mental aritmetik yeteneği ile ilişkili bölgeleri birbirine bağlayan ara yolları hesaplayarak test etmişler. Her çocukta bu ara bağlantı yolu anatomik olarak belirlenmiş. Bu hesaplama ile beynin sol taraftaki ara yolların aritmetik işlemler, problem çözme ve mental yeteneklerde daha etkin olduğu görülmüştür. Imbo ve Vandierendonc (2008) ise pratik yapmanın mental aritmetik gelişimini olumlu etkilediğini belirtmişlerdir. Tsang vd. (2009) ve Imbo ve Vandierendonc (2008)’un yaptığı iki çalışmadan mental aritmetik yeteneğinin doğuştan geldiği ve daha sonra pratik yapılarak yani gerekli eğitimlerle geliştirilebileceği sonucuna varılabilir.
Bhaskaran ve diğerlerinin (2005) “Abaküs Öğreniminde Hafızaya Alma Becerisinin Değelendirilmesi” araştırmasında; 5-12 yaş arası normal zekaya sahip 50 öğrenciden, abaküs eğitimi alan öğrencilerin abaküs eğitimi almayan öğrencilere oranla daha iyi görsel ve işitsel hafızaya sahip oldukları tespit edilmiştir. Yurdakul ve Gülay (2011)’a göre mental aritmetik eğitimi öğrencilere matematik becerileri kazandırmaktadır. Abaküs mental aritmetik eğitimi hafızada problemleri daha hızlı ve doğru bir şekilde hesaplamayı sağlar. Ayrıca dalga etkisiyle değişik matematik problemlerini çözmeyi de sağlar.
“Abaküs mental aritmetik öğrenen ve öğrenmeyen çocukların matematiksel problem çözme becerisinin karşılaştırılması” araştırması sonuçlarına göre; abaküs mental aritmetik öğrenen çocuklar arasındaki matematiksel problem çözme becerisinin, abaküs mental aritmetik öğrenmeyen çocuklara oranla daha yüksek olduğu görülmüştür. Bu Abaküs Mental Aritmetik konusunda temel bilgiye sahip çocukların, matematiksel problemleri çözmede yardımcı olan sayısal kavramlarda daha iyi bir alt yapı edindiklerini göstermektedir.